• ขอบข่ายรายวิชา : พุทธศาสนาในชีวิตคนไทย

ก. วัตถุประสงค์ด้านการเรียนรู้
(๑) เพื่อให้นักศึกษาเข้าใจเกี่ยวกับพุทธศาสนาทั้งที่เป็นหลักคำสอน และแนวปฏิบัติที่ปะปนกับศาสนาอื่น หรือความเชื่ออื่น ๆ อิทธิพลของพุทธศาสนาที่มีต่อชาวไทยในด้านต่าง ๆ โดยเน้นหลักคำสอนที่มีผลต่อการดำเนินชีวิต มิติทางสังคม มิติทางอารมณ์และสุนทรียภาพ ธรรมเนียมประเพณีไทยที่เกี่ยวกับพุทธศาสนา (๒) เพื่อให้นักศึกษามีความในการวิเคราะห์ปรากฏการณ์ต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับพุทธศาสนาในชีวิตคนไทยทั้งในอดีตและปัจจุบัน ในฐานะที่พุทธศาสนาเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมไทยที่มีบทบาทสำคัญในวิถีชีวิตของชาวไทยด้านต่าง ๆ (๓) เพื่อให้นักศึกษามีความเข้าใจเกี่ยวกับการปะทะสังสรรค์ระหว่างชีวิตทางศาสนาของชาวพุทธกับระบบความเชื่อต่าง ๆ ในสังคมสมัยใหม่ ความขัดแย้งระหว่างรูปแบบชีวิตทางพุทธศาสนากับค่านิยมทางวัฒนธรรมที่ปรับเปลี่ยนไปตามกาละสมัย โดยเน้นทำความเข้าใจอย่างวิพากษ์วิจารณ์
ข. วัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม
(๑) นักศึกษามีวินัยและความรับผิดชอบ มีความซื่อสัตย์สุจริต มีความสำนึกในตน เข้าใจผู้อื่น และเข้าใจโลก มีจิตสาธารณะ สามารถแก้ปัญหาด้วยความเหมาะสมและเที่ยงธรรม (๒) นักศึกษามีโลกทัศน์และวิสัยทัศน์ที่กว้างไกล มีความใฝ่รู้ และสามารถแสวงหาความรู้ได้ด้วยตนเอง สามารถนำความรู้ไปใช้ในการดำเนินชีวิต และพัฒนาสังคม (๓) นักศึกษามีความคิดสร้างสรรค์ มีทักษะการคิด และสามารถวางแผนอย่างเป็นระบบ รู้จักวิเคราะห์และแก้ปัญหาต่าง ๆ โดยใช้ปัญญา (๔) นักศึกษามีความเข้าใจพื้นฐานของการอยู่ร่วมกันในสังคม เข้าใจบทบาทการเป็นสมาชิกที่ดีในกลุ่ม มีสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่น มีความรับผิดชอบต่อตนเอง สังคม และสิ่งแวดล้อม (๕) นักศึกษามีความตระหนักรู้และชื่นชมในคุณค่าและความงามของศิลปะ มีวิสัยทัศน์ด้านการสร้างสรรค์งานศิลปะและงานด้านวัฒนธรรม

• (คลิ๊กอ่านอ่านเพิ่มเติม)

• บทนำ :
  "ว่าด้วยพุทธศาสนาในประเทศไทย และพุทธศาสนากับความเป็นไทย"

"พัฒนาการของพุทธศาสนาในยุคเริ่มแรก"

พุทธศาสนากําเนิดขึ้นก่อนคริสต์ศักราชประมาณ ๖๐๐ปี ในดินแดนชมพูทวีป ซึ่งเป็นดินแดนที่ใช้เรียก บริเวณตั้งแต่ตอนใต้ของภูเขาหิมาลัยลงมาจนถึงดินแดนในคาบสมุทรอินเดียชาวพุทธเชื่อว่าพระพุทธเจ้าบําเพ็ญสมณธรรมจนตรัสรู้อนุตรสัมมาสัมโพธิญาณและทรงเผยแผ่พระธรรมคําสอนตลอดเวลา ๔๕ พรรษา ผู้คนรู้จักพระองค์ในนาม “พุทธะ” หรือ “พระพุทธโคดม”เริ่มจากขบวนการเคลื่อนไหวทางศาสนาเล็ก ๆ ใน ยุคเริ่มแรกพัฒนาการจนกระทั่งกลายเป็นสถาบันการศึกษาพุทธศาสนาอันยิ่งใหญ่มีชื่อเสียงไปทั่วเอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในพุทธศตวรรษที่ ๑๐(คริสต์ศตวรรษที่ ๕) ราวพุทธศตวรรษที่ ๑๗ (คริสต์ศตวรรษที่ ๑๒) พุทธศาสนาที่ก่อตั้งโดยพระพุทธเจ้าก็ริบหรี่ลงในดินแดนชมพูทวีป เมื่อกองทัพมุสลิมบุกเข้าไปครอบครองดินแดนชมพูทวีป มหาวิทยาลัยนาลันทาและศูนย์การศึกษาพุทธศาสนาอีกหลายแห่งถูก ทําลาย เวลานั้นพุทธศาสนาซึ่งแตกออกออกเป็นหลายนิกายก็ได้กลายเป็นศาสนาของโลกไปแล้ว
พุทธศาสนาตามแบบฉบับไม่ว่านิกายใดล้วนยึดโยงกับเรื่องเล่าของพระพุทธเจ้า ตํานานการออกบวชการเผยแผ่ศาสนา และพระธรรมคําสอนของพระองค์ พุทธศาสนาในแบบฉบับที่เป็นทางการของรัฐไทยหรือ พุทธศาสนาที่เป็นศูนย์กลางของพุทธศาสนิกชนไทยส่วนใหญ่ในปัจจุบันก็ประกอบสร้างด้วยเรื่องเล่าและตํานานต่าง ๆ เกี่ยวกับพระพุทธเจ้าเช่นเดียวกันกับพุทธศาสนานิกายอื่น ๆ ที่มีอยู่ในโลกปัจจุบัน การถือกําเนิด การใช้ชีวิตในโลกฆราวาส การออกบวชและการตรัสรู้ของพระองค์จึงเป็นจุดเริ่มต้นสําคัญของการมีอยู่ของพุทธศาสนา เพราะเรื่องเล่าไม่เพียงแต่กําหนดสถานะความเป็นมาขององค์กรทางพุทธศาสนา หากแต่ให้แบบแผนที่ พุทธศาสนิกชนพึงยึดถือปฏิบัติตามอีกด้วย

โดย : ผศ.ดร.ชาญณรงค์ บุญหนุน

• (คลิ๊กอ่านอ่านเพิ่มเติม)